H έννοια της «μεταρρύθμισης» είναι πολύ σημαντική για να επιτρέπεται η κατάχρησή της που υποβαθμίζει την αξία της. Συγκαταλέγεται και αυτή στο πάνθεον του λαϊκισμού, των «επαναστάσεων», «αλλαγών», «νέων εποχών», «διά βίου μάθησης» (δηλαδή διά βίου ταλαιπωρίας), κ.ά. Η προτεινόμενη λοιπόν σήμερα διαρθρωτική και διοικητική αλλαγή δεν στοχεύει στην ουσία της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης αλλά αφορά τα εργαλεία παροχής της.

Ας δούμε τις σημαντικότερες προτάσεις.

Αν κανείς μελετήσει το θέμα προσεκτικά, θα παρατηρήσει ότι αυτό που συχνά κρύβεται κάτω από τα βολικά κριτήρια των αξιολογήσεων είναι κάτι πολύ διαφορετικό. Περιλαμβάνει πολύ συχνά την ακαδημαϊκή και ιδρυματική παραγωγικότητα, τον έλεγχο του κόστους, την αποτελεσματικότητα, τους ρυθμούς και τους χρόνους αποφοίτησης. Αυτά είναι ασφαλώς σοβαρά στοιχεία. Είναι όμως μόνο υποκατάστατα. Στέκονται ως ένα είδος του Τεϊλορισμού, δηλαδή ως η υποδιαίρεση ενός έργου στα απλούστατα- και συχνά άνευ ουσίας- συστατικά του, πράγμα που ισχύει στις επιχειρήσεις και επιχειρείται τώρα η εφαρμογή του στα ακαδημαϊκά ιδρύματα.

Οι προτάσεις προβλέπουν επίσης διοίκηση των πανεπιστημίων από εξωπανεπιστημιακές «προσωπικότητες» (του ιδίου «κύρους» φαντάζομαι όπως εκείνες που επιλέγονται από τις εκάστοτε κυβερνήσεις να διοικήσουν τις ΔΕΚΟ, νοσοκομεία κτλ. με τα γνωστά λαμπρά αποτελέσματα!). Βεβαίως η κριτική αυτής της πρότασης εξαρτάται από το πώς ορίζει κανείς το Universitas. Αν δηλαδή το Πανεπιστήμιο είναι ο χώρος όπου η κοινωνία στοχάζεται τον εαυτό της, ο χώρος όπου κανείς προετοιμάζεται να ικανοποιήσει τις ανάγκες της κοινωνίας (ανάγκες σε αντίθεση με τις επιθυμίες που υπαγορεύονται από την ΤV και τις αγορές), τότε η πρόταση είναι άτοπη. Αν βέβαια το «σύγχρονο» πανεπιστήμιο ορισθεί ως κατάστημα που πωλεί γνώσεις από τα ράφια, τότε ασφαλώς οι ικανοί διαχειριστές/διευθυντές, ξενοπρόφερτα managers, θα βοηθήσουν τους ισολογισμούς, εισάγοντας βεβαίως και όλα τα άλλα, στοιχεία της ανταγωνιστικής αγοράς (λαμόγια, μίζες,... αναξιοκρατία κτλ.).

Ελπίζω ότι η συντριπτική πλειοψηφία της ακαδημαϊκής κοινότητας πιστεύει στον πρώτο παραπάνω ρόλο του Πανεπιστημίου και θα αγωνισθεί να αποτρέψει τέτοιες προτάσεις.

Να παρατηρήσουμε επίσης ότι αρκετοί πρυτάνεις στο παρελθόν και τώρα ήταν και είναι λαμπροί managers, οδήγησαν τα πανεπιστήμιά τους σε αναπτυξιακούς δρόμους και είναι σίγουρα πολύ καλύτεροι από πολλούς managers ΔΕΚΟ, νοσοκομείων, ινστιτούτων κτλ. που τοποθετούν οι εκάστοτε κυβερνήσεις με κριτήριο, εν γένει, την κομματική τους υποταγή.

Οταν συμμετέχουν οι επιχειρήσεις σε συμβούλια διοίκησης ΑΕΙ και όταν ακαδημαϊκές έδρες ιδρύονται από χορηγούς είναι αστείο να πιστεύει κανείς στα σοβαρά ότι τα προγράμματα σπουδών θα διαμορφώνονται με ακαδημαϊκά κριτήρια κοινωνικών, περιβαλλοντολογικών και άλλων πανεπιστημιακών θεωρήσεων και όχι με βάση τα επιχειρηματικά συμφέροντα αυτών που πληρώνουν. Και δεν θα διαφωνεί κανείς ότι αυτό αποτελεί επιστημονική οπισθοδρόμηση.

Με την ίδια λογική πολλές προτεινόμενες αλλαγές σε σχέση με τους φοιτητές (δάνεια από τράπεζες, κουπόνι πρόσβασης σε υπηρεσίες, χρηματοδότηση ανά φοιτητή, κ.ά.) προφανώς μας προετοιμάζουν για επιβολή διδάκτρων, ενώ σε συνδυασμό με την οικονομική αυτοτέλεια και την ως άνω αλλαγή στη Διοίκηση προετοιμάζουν τα ΑΕΙ για ιδιωτικοποίηση.

Λίγα λόγια για τον λεγόμενο Διάλογο που η τόσο συχνή επανάληψή του 20 χρόνια τώρα τον έχει και αυτόν ευτελίσει.

Διάλογος, δηλαδή ανταλλαγή απόψεων για να πείσει ο ένας τον άλλο, νοείται μόνο μεταξύ ελεύθερων ανθρώπων. Στον τόπο μας ο διάλογος διεξάγεται πάντοτε μεταξύ κομματικά εξαρτημένων ατόμων.

Ετσι οι προσκείμενοι στην εκάστοτε κυβέρνηση συμφωνούν με τα προτεινόμενα μέτρα, εκείνοι που πρόσκεινται στην εκάστοτε αξιωματική αντιπολίτευση διαφωνούν και εκείνοι των κομμάτων της Αριστεράς διαφωνούν πάντα.

Συμπέρασμα: τρεις λαλούν και δυο χορεύουν, όπως υπαγορεύει η λαϊκή ρήση που περιγράφει άλλωστε γενικότερα την πολιτική επικαιρότητα.

Αλλαγές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση που θα αφαιρέσουν και τη δυνατότητα διαχείρισης του ασύλου από τους πρυτάνεις προαναγγέλλει η υπουργός Παιδείας Άννα Διαμαντοπούλου.
Παράλληλα, στη συνέντευξη που έδωσε στην εφημερίδα "ΤΑ ΝΕΑ", αναφέρει ότι στις σχολές θα υπάρχει ιδιωτική αστυνοµία ή security που θα ελέγχει αυστηρά την είσοδο όλων στα πανεπιστηµιακά κτίρια.

Σύμφωνα με την Άννα Διαμαντοπούλου, το Συµβούλιο του Ιδρύµατος, που θα λειτουργεί εκτός πανεπιστηµίου, θα παίρνει την απόφαση για το εάν θα πρέπει ή όχι να κληθεί η αστυνοµία. "Το άσυλο «σκοτώνουν» αυτοί που δήθεν θέλουν να το προστατέψουν. Φτάσαµε η Σύνοδος των Πρυτάνεων να µην µπορεί να συνεδριάσει εντός των πανεπιστηµιακών ιδρυµάτων." αναφέρει η υπουργός.

Προσθέτει δε, ότι "το πανεπιστήµιο και το ΤΕΙ δεν αρκεί να είναι αυτοδιοίκητο, πρέπει να γίνει και διοικήσιµο. Αυτό θα γίνει – όπως γίνεται σε όλες τις δηµοκρατικές χώρες µε σπουδαία πανεπιστήµια – όπου κανείς δεν διανοείται να εκχωρήσει την εύρυθµη λειτουργία τους στην εισαγγελία και τις αστυνοµικές αρχές".

Με αφορμή το ζήτημα που ανέκυψε με τους μετανάστες στη Νομική, η Άννα Διαμαντοπούλου υποστηρίζει ότι "κάποιοι θέλουν να τορπιλίσουν κάθε αλλαγή πυροδοτώντας το κλίµα µε τον γνωστό άγονο διάλογο «άσυλο ή µη άσυλο» και παραµερίζοντας την πραγµατική ανάγκη για αλλαγή προς όφελος των φοιτητών και της κοινωνίας". "Είναι επιλογή µας ο διάλογος για την Τριτοβάθµια Εκπαίδευση να µην «ασυλοποιηθεί» να µη «συριζοποιηθεί», να µείνει έξω από την πόλωση και να βασιστεί πάνω σε προτάσεις που απαντούν στις αγωνίες της κοινωνίας µας, που πλήττεται πανταχόθεν", σημειώνει.

Όσον αφορά στη λύση που προτείνει για τους 250 µετανάστες, η υπουργός Παιδείας ανέφερε ότι "από δω και πέρα δεν µπορεί παρά να εφαρµοστεί ο πρόσφατα ψηφισµένος Ν.3709 για τη µετανάστευση".

• "Θέσεις του Πρύτανη Ε.Μ.Π. σε σχέση με τον προαναγγελθέντα 3-ετή κύκλο σπουδών"
• "Θέσεις Πολυτεχνείων και Συγκλήτου ΕΜΠ που προασπίζονται το Δίπλωμα ενιαίων και αδιάσπαστων 5-ετών σπουδών των Μηχανικών"
• "Προγραμματισμός Ενημέρωσης και Λήψης Αποφάσεων της Πολυτεχνειακής Κοινότητας σε σχέση με το νέο Θεσμικό Πλαίσιο"

Προγραμματισμός Ενημέρωσης και Λήψης Αποφάσεων της Πολυτεχνειακής Κοινότητας σε σχέση με το νέο Θεσμικό Πλαίσιο έγραψε: [...]
3. Γενικές Συνελεύσεις των Σχολών του Ιδρύματος από Δευτέρα 4/7/11 μέχρι Πέμπτη 7/7/2011 προκειμένου να διαμορφώσουν τις εισηγήσεις τους στην έκτακτη-ανοικτή Σύγκλητο της 8/7/2011.

4. Έκτακτη-Ανοικτή Συνεδρίαση Συγκλήτου την Παρασκευή 8/7/2011 στις 9:00 π.μ. στην αίθουσα Τελετών του κτ. Διοίκησης.

• Συμβούλιο ιδρύματος
• Εκλογή πρύτανη και προέδρων από το συμβούλιο του ιδρύματος
• Πρώτο έτος: "Κάθε σχολή οργανώνει διαφορετικά προγράμματα σπουδών, και απονέμει τα αντίστοιχα πτυχία. Οι σχολές μπορούν επίσης να οργανώνουν ενιαίο πρόγραμμα σπουδών στο πρώτο έτος, ώστε να εισάγονται οι φοιτητές σε σχολές και να εντάσσονται στα προγράμματα σπουδών μετά το πρώτο έτος."
• 3 βαθμίδες καθηγητών, δυνατότητα απασχόλησης επιπλέον προσωπικού για μαθήματα
• Αξιολόγηση καθηγητών: "Οι μόνιμοι καθηγητές αξιολογούνται κάθε 5 χρόνια ως προς το επιστημονικό, ερευνητικό και εκπαιδευτικό τους έργο από ειδικές επιτροπές κρίσης όπως καθορίζεται στον Οργανισμό του ιδρύματος."
• Επώνυμες έδρες: "Τα ιδρύματα μπορούν να ιδρύουν και να διατηρούν επώνυμες έδρες διδασκαλίας και έρευνας (από κληροδοτήματα, χορηγίες, κλπ.) ύστερα από έγκριση των ακαδημαϊκών τους οργάνων."
• Ακαδημαϊκές μονάδες και 3 κύκλοι σπουδών (3+2+2 χρόνια)
• Χρηματοδότηση: "Το πρώτο μέρος κατανέμεται στα ιδρύματα με βάση τον αριθμό των ενεργών φοιτητών που εγγράφονται σε αυτό και το κόστος σπουδών ανά φοιτητή. Το υπόλοιπο κατανέμεται στα ιδρύματα με βάση τους δείκτες ποιότητας και επιτευγμάτων και σύμφωνα με τον βαθμό επίτευξης των στόχων που έχουν συμφωνηθεί μεταξύ της πολιτείας και των ιδρυμάτων. Κάθε ίδρυμα επιλέγει τους δείκτες ποιότητας και επιτευγμάτων με βάση τους οποίους επιθυμεί να αξιολογηθεί, ώστε, παράλληλα με τη βελτίωση της απόδοσης και της αποτελεσματικότητας διασφαλίζεται η δυνατότητα των ιδρυμάτων να διαφοροποιούν τη στρατηγική ανάπτυξής τους."
• Δημιουργείται ένα νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου, σύνδεση με φοιτητική μέριμνα (διαβάστε στο κείμενο)
• Φοιτητική ιδιότητα: "Η φοιτητική ιδιότητα διατηρείται με την εγγραφή των φοιτητών σε κάθε εξάμηνο. Χάνεται σε περίπτωση μη εγγραφής σε δύο συνεχόμενα εξάμηνα. Οι φοιτητές που αποδεδειγμένα εργάζονται δύνανται να εγγράφονται με καθεστώς μερικής φοίτησης Μετά το ν + 2 οι φοιτητές πλήρους φοίτησης και μετά το 2ν οι φοιτητές μερικής φοίτησης, οι όροι και οι προϋποθέσεις για διατήρηση της φοιτητικής ιδιότητας ορίζονται από τα ιδρύματα."
• Φοιτητικές εκλογές με ενιαίο ψηφοδέλτιο και συμβούλια φοιτητικής μέριμνας/σπουδών
• Συνήγορος του φοιτητή
• Άτοκα δάνεια
• Άσυλο: "Πλήρης και πιστή εγγύηση της επιστημονικής ελευθερίας και της ελευθερίας της έκφρασης μέσα στα ΑΕΙ. Απομάκρυνση από το μοντέλου χωροταξικού ορισμού και επιστροφή στις ρίζες του ασύλου."
• Διεθνοποίηση
• "Νέος χάρτης της ανώτατης εκπαίδευσης"