Ένα από τα "λεπτά" - "φλέγοντα" ζητήματα που έχει τεθεί εδώ και καιρό για την τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι το θέμα της ιδιωτικής χρηματοδότησης των ιδρυμάτων (εκπαιδευτικών και ερευνητικών). Γενικώς, η ιδιωτική χρηματοδότηση είναι κάτι που γίνεται στο εξωτερικό. Στην Ελλάδα επανέρχεται σιγά σιγά πάλι στο προσκήνιο.

Ποια είναι η άποψή σας επί του θέματος; Πώς σας φαίνεται η ιδέα του ότι ένας ιδιώτης/μια ιδιωτική επιχείρηση μπορεί να χρηματοδοτεί έρευνα; Τι σας αρέσει και τι δεν σας αρέσει στην ιδέα αυτή; Τι περιορισμοί και ασφαλιστικές δικλείδες πιστεύετε ότι θα έπρεπε να τεθούν για να θεωρηθεί εφαρμόσιμο και υγιές αυτό το concept;

Είναι ένα θέμα που γενικώς (και δικαιολογημένα) βρίσκει αντιδράσεις. Ωστόσο, πείτε τις απόψεις σας, όποιες και αν είναι αυτές, ώστε να γίνει μια σχετική ζύμωση επί του θέματος.

Διαβάστε τη σχετική συζήτηση στο shmmy.

Όπως όλοι γνωρίζουν, τα πράγματα που υπάρχουν στον κόσμο και μπορούν να χαρακτηριστούν απόλυτα ως θετικά ή αρνητικά είναι ελάχιστα, αν όχι ανύπαρκτα. Κι όπως κάθε τι, έτσι κι η ιδιωτική χρηματοδότηση ΑΕΙ και ΤΕΙ έχει δύο όψεις, τη θετική και την αρνητική της.

Καταρχάς, η περαιτέρω ενίσχυση και χρηματοδότηση της έρευνας κρίνεται από χρήσιμη έως αναγκαία. Για το λόγο αυτό καλό θα ήταν να αναζητηθούν κεφάλαια τα οποία θα μπορέσουν να αξιοποιηθούν σε αυτήν την κατεύθυνση. Τα κεφάλαια αυτά θα μπορούσαν να είναι κρατικά, ιδιωτικά, η μέσω προγραμμάτων της ευρωπαϊκής ένωσης. Σαφώς όμως τα ποσά που διοχετεύονται από το κράτος στην πανεπιστημιακή έρευνα είναι καθορισμένα, σχετικά περιορισμένα και λόγω της παρούσας κατάστασης της κρατικής οικονομίας ενδέχεται να μειωθούν(γιατί σε αυτή τη χώρα πάντα τα κεφάλαια διοχετεύονται σε λανθασμένους σκοπούς). Τα κοινοτικά προγράμματα είναι επίσης πεπερασμένα. Άρα στον ορίζοντα διαφαίνεται η "λύση" των ιδιωτικών κεφαλαίων. Πρέπει να κριθεί λοιπόν η δυνατότητα ιδιώτες/ιδιωτικές επιχειρήσεις να χρηματοδοτούν έρευνα.

Φυσικά από την επιλογή να αξιοποιηθεί η δυνατότητα αυτή πηγάζουν οφέλη και κίνδυνοι. Τα οφέλη είναι, αφενός, τα σαφώς οικονομικά, δηλαδή το γεγονός ότι κάθε είδους χρηματοδότηση ενισχύει της υποδομές και βελτιώνει το επίπεδο της έρευνας, και αφετέρου, σε επίπεδο "κατεύθυνσης". Ένας ιδιώτης ή μια επιχείρηση, όταν ξοδεύει χρήματα, έχει ένα επιχειρηματικό πλάνο το οποίο στοχεύει στην επίτευξη ενός συγκεκριμένου στόχου. Η έρευνα, παρότι θα πρέπει να μην είναι απόλυτα εξειδικευμένη, δεν τα πηγαίνει και τόσο καλά όταν στερείται συγκεκριμένης στόχευσης. Το σημαντικό όμως είναι αυτή η στόχευση να περιορίζεται στο επίπεδο μιας ιδέας και όχι να ανάγεται σε ανάθεση εργασίας στους ερευνητές.

Κι εκεί ακριβώς αρχίζουν οι κίνδυνοι, που συνοψίζονται ως εξής: ο κινδυνός το πανεπιστήμιο να ερευνά για να παράγει προϊόντα που θα πωληθούν από τους χρηματοδότες του, κι ο κίνδυνος το ανθρώπινο δυναμικό να εξειδικεύεται από νωρίς(σε προπτυχιακό επίπεδο) αλλά και στη συνέχεια, σαν να επρόκειτο να δουλέψει σε μία συγκεκριμένη επιχείρηση.

Για να επωφεληθούμε όμως από τα θετικά και να αποφύγουμε τους κινδύνους μπορούμε να λάβουμε ορισμένα μέτρα. Πρώτον, πριν από οποιαδήποτε συμφωνία χρηματοδότησης κ.ο.κ πρέπει να συζητηθεί εκ νέου το περιεχόμενο του προγράμμαοτς σπουδών, να τροποποιηθεί και να λάβει μια μορφή η οποία θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες της παρεχόμενης εκπαίδευσης. Έπειτα, θα πρέπει να προσυμφωνηθεί ότι δεν θα υπάρξει παρέκλιση από αυτό το πλάνο με παρέμβαση των εταιριών ή οποιουδήποτε άλλου. Επίσης το πανεπιστήμιο θα πρέπει να ορίσει προηγουμένως τομείς και κατευθύνσεις έρευνας, και κατόπιν να ρωτήσει ποιοι θέλουν να χρηματοδοτήσουν τις κατευθύνσεις αυτές, ως έχουν. Τέλος, στο πλαίσιο της ενίσχυσης θα πρέπει να ενταχθούν και δυνατότητες πρακτικής άσκησης και εκπαιδευτικών προγραμμάτων, σε μεγαλύτερο βαθμό από σήμερα(βαθμό τον οποίο,για να μην παρεξηγηθώ, δεν μπορώ να γνωρίζω).

Παρόλα αυτά, κι εκείνοι που χρηματοδοτούν πρέπει να έχουν ορισμένα οφέλη για να παρακινηθούν να συμμετάσχουν στο εγχείρημα. Σε καμία περίπτωση δεν εννοώ συμμετοχή στη διοίκηση του πανεπιστημίου ή και της έρευνας, αλλα θα μπορούσαν να καταθέτουν προτάσεις ερευνητικής πορείας. Να έχουν δικαίωμα διακοπής της χρηματοδότησης, γιατί, κακά τα ψέματα, τα χρήματα μπορεί να μην αξιοποιούνται ορθά, αλλά μετά από παρέλευση προκαθορισμένου χρονικού διαστήματος. Τέλος, να έχουν δικαιώμα να χρησιμοποιήσουν προς όφελος της επιχείρησης τους μέρος της έρευνας, έναντι συμφωνηθέντος με το πανεπιστήμιο ποσού( και με τρόπο που να τονίζεται η συμμετοχή του πανεπιστημίου, απλά με προτεραιότητα σε σχέση με εταιρίες που δεν ενισχύουν το πανεπιστήμιο και τη δράση του.

Αυτά από μένα, συγνώμη που κούρασα. Και για να κλείσω θα ήθελα να πω ότι σε κάθε τι υπάρχει κίνδυνος, αλλά κι ότι στον στείρο φόβο του κινδύνου δεν υπάρχει πρόοδος. Κι ίσως είναι καιρός να σκεφτούμε, να ορίσουμε τις απαιτήσεις μας και να προοδεύσουμε.

Ίσως για πολυτεχνειακές σχολές πιθανές επενδύσεις ιδιωτικών επιχειρήσεων να φανούν αναζωογονητικές για τον τομέα μας. Σκεφτείτε όμως σχολές όπως Φιλολογίες, Νομικές και γενικότερα πιο θεωρητικού χαρακτήρα σχολές που δεν απηχούν στην αγορά. Τι θα γίνει με αυτές τις σχολές? Θα τις κλείσουν? Θα υποβαθμιστούν και άλλο? Φανταστείτε τότε τι ζήτηση θα έχουν οι πολυτεχνειακές σχολές σε σχέση με αυτές από τα Λυκειόαπαιδα. Όλοι ξέρουμε ότι τουλαχιστον το 50% το μαθητών διαλέγει σχολές με βάση την επαγγελματική αποκατάσταση.....

Είναι πολύ πιο σύνθετο το θέμα, με + και - όπως προαναφέρατε...

Η ανάπτυξη των τεχνικών σπουδών σίγουρα δεν υποβαθμίζει από μόνη της της θεωρητικές, ούτε βέβαια τις κλείνει. Μπορεί η κατάσταση στα τεχνολογικά ιδρύματα να βελτιωθεί χωρίς απαραίτητα να χειροτερέψει στα υπόλοιπα. Βέβαια, ίσως κάποιος να έχει περισσότερα κίνητρα να ακολουθήσει τεχνολογικές σπουδές, αλλά πιστεύω ότι τα άτομα που θέλουν να κάνουν θεωρητικές σπουδές θα εξακολουθήσουν να το κάνουν, όπως το έκαναν και τώρα. Γιατί δηλαδή κάποιος που θέλει νομική να σκεφτεί το πολυτεχνείο λόγω χρηματοδότησης;

Άσε που ο συνωστισμός στα πανεπιστήμια δεν ευνοεί πάντα την επαγγελματική αποκατάσταση. Δεν νομίζω ότι οι χρηματοδότες θα έχουν πια τόσες εργασιακές θέσεις να προσφέρουν. Όπως πριν θα είναι η κατάσταση, μόνο σε επίπεδο έρευνας θα αλλάξει.